Een epi wat?!? Een episiotomie ...

Tijdens de bevalling wordt je lichaam op meerdere vlakken op de proef gesteld. Een van de meest voorkomende interventies tijdens een vaginale bevalling is de episiotomie. Maar wat is een episiotomie eigenlijk? En wat is het verschil met een scheurtje of met schaafwonden? Wat kan je doen om je perineum voor te bereiden op een bevalling en hoe kan je een scheur, knip of wondje best verzorgen? Gynaecologe Elisabeth Smet vertelt je in dit artikel alles wat je moet weten.

Het verschil tussen een episiotomie, een scheur en een schaafwonde

Uitrekking van het perineum (de huid tussen de vagina en de anus) tijdens een vaginale bevalling kan leiden tot beschadigingen. Dit kan het gevolg zijn van schaafwondjes, een scheur maar ook ten gevolge van een aangebrachte knip. Dit laatste is de beruchte episiotomie.

Bij een episiotomie bevordert de verloskundige de beschikbare opening voor de baby via een knipje in het perineum. Een episiotomie kan een moeilijk(er) revalidatieproces betekenen maar is in sommige gevallen aangewezen.

Voorbeelden hiervan zijn in het geval van een geassisteerde bevalling (zoals een vacuümextractie, minder vaak forceps), wanneer er moeilijkheden optreden bij de verlossing van de schouder (schouderdystocie), wanneer gevreesd wordt dat een natuurlijke scheur de integriteit van de anale sfincter of sluitspier bedreigt, etc.

Volgens het rapport over de perinatale gezondheid in Vlaanderen, kreeg bijna 35% van de vrouwen die in 2021 vaginaal zijn bevallen een episiotomie en is er een dalende trend met 32,8% merkbaar tussen 2012 en 2021. Hoe je je perineum na een knip best verzorgt, lees je hieronder.

Een scheur wordt spontaan veroorzaakt door de doorgang van de baby. Een scheur wordt gecategoriseerd op graad (van 1 tot en met 4) afhankelijk van welke weefsels betrokken zijn in de wonde (huid, spier, anale sluitspier).

Een scheur kan vulvair, perineaal, vaginaal of zelden cervicaal voorkomen. Een groot deel van de vrouwen die vaginaal bevallen (85%) ervaren een scheur waarvan het overgrote merendeel een eerste of tweede graadscheurt. In 0,6% tot 11% van de bevallingen betreft het een ernstigere ruptuur.  In functie van de graad zal deze wel of niet gehecht moeten worden.

Een schaafwonde kan omschreven worden als een oppervlakkig wondje aan de vulva. Het geschaafde perineum weefsel moet in vele gevallen niet genaaid worden.

Hoe verzorg je een knip, scheurtje of schaafwonde?

Je verzorgt je perineum na de bevalling best door na elk toiletbezoek met helder water te spoelen. Gebruik een peri bottle, zoals onze Flush Bottle, voor makkelijk en pijnloos spoelen. De gerichte en zachte straal maakt het reinigen van het perineum eenvoudiger.

Je kan eventueel een verzachtend middel gebruiken zoals de Intimate Solution. Deze natuurlijke formule heeft een verzorgende, verzachtende en antiseptische werking.

Hoe gebruik je het? Los 10 ml Intimate Solution op in 300 ml lauw water en spoel je intieme zone. Droog je intieme huid steeds goed na het spoelen voor een zo spoedig mogelijk herstel.

Je kan de pijn ook verzachten door warmte en/of koude (alternerend) aan te brengen (denk bijvoorbeeld aan een icepack). Breng nooit een warmte- of koude bron direct aan op je huid maar gebruik steeds een tussenlaag, zoals bijvoorbeeld een dunne handdoek om je intieme huid te beschermen.

Ten slotte kan je ook meerdere keren per dag een zitbad nemen gevuld met 15 cm lauw water.

Wat zijn de mogelijke gevolgen van een knip, een scheur of een schaafwonde?

Doorgaans duurt het tot 6 weken voordat een knip, scheur of schaafwonde volledig genezen is. Tot dan, en soms ook erna, kan je pijn ervaren aan je intieme zone of een branderig gevoel hebben tijdens het plassen.

Het is belangrijk deze pijn te bestrijden om urine-retentie of het vasthouden van urine te voorkomen. Lauw water (douche, perineum bottle) tijdens het plassen, kan de pijn vaak verzachten.

In sommige gevallen kan er een ontsteking ontstaan. Symptomen van een ontsteking zijn aanhoudende pijn, roodheid, zwelling, verkleuring en zeldzaam temperatuurstijging. Bij enig twijfel raadpleeg je steeds je arts of zorgverlener.

Kan je een knip, scheur of schaafwonde vermijden?

Uit studies blijkt dat prenatale perineale massages tijdens de laatste weken (vanaf 35 weken) van de zwangerschap kan helpen om een trauma (lees knip of scheur) tijdens de bevalling te voorkomen (- 9% bij een eerste bevalling) en klachten na de bevalling te verminderen.

De prenatale perineale massage is een stretchtechniek die het perineum en het laatste deel van het geboortekanaal optimaal klaarmaken voor de doorgang van de baby. Op deze manier leer je ook wat het betekent om spanning te ervaren op je perineum zodat je mentaal al een stukje bent voorbereid op de vaginale bevalling.

Vanaf week 35 kan je wekelijks, of zelfs dagelijks, de vaginale opening en het perineum stretchen. Hiervoor gebruik je best een olie die veilig is voor de microflora en die de weefselelasticiteit bevordert zoals bv. de Peri Oil Spray.

Conclusie

De meeste vrouwen ervaren een knip, scheur of schaafwonde tijdens een vaginale bevalling. Je bent dus zeker niet alleen! Draag zorg voor je perineum voor en na de bevalling om latere ongemakjes te vermijden.

Heb je nog vragen? Contacteer ons via hello@shinncare.com. Wij doen ons best om je verder te helpen.